MONOCULTURE | Een recent verhaal

Makhmut Usmanovich Usmanov (1918-2006) was een kunstenaar uit Kazan, de hoofdstad van de autonome Russische republiek Tatarstan, die in het USSR-tijdperk tal van onderscheidingen ontving. Usmanov, lid van de Kunstenaarsunie van de USSR, kreeg van het Sovjetregime de opdracht om socialistisch-realistische schilderijen te maken van de 'socialistische utopie'. Usmanov was ook een van de eersten die, reeds in de vroege jaren 1950, schilderijen maakte met als thema aardolie. Na WOII werkte Usmanov vooral in het zogenaamde 'industriële landschap'-genre. Ten eerste was dat minder strikt gedefinieerd binnen het socialistisch-realisme, en ten tweede werd het ook relevant, na de ontdekking van een gigantisch olieveld in Tatarstan (in de jaren 1950 werd die republiek zelfs de belangrijkste plek voor olieproductie). Oilfields in Kazakhstan toont het arbeidsethos dat in de hele Sovjet-Unie heerste, de investering in nationale grondstoffen, en de bijdrage die geleverd wordt aan de opbouw van een betere collectieve toekomst. Het beeldt letterlijk en figuurlijk 'de ochtend' van de olieproductie in de regio uit. Het schilderij is zowel heroïsch als romantisch qua expressie en wil de 'realiteit in zijn revolutionaire ontwikkeling' tonen. Ook op compositorisch vlak presenteert het schilderij een glorieuze toekomst voor de industriële ontginning van olie in Tatarstan: de mannen in het midden staan op het wilde, 'ongerepte' land, terwijl hun ogen naar links zijn gericht, waar we ontgonnen land zien, met een bouwzone en oliepijpleidingen. Oilfields in Kazakhstan laat ook zien hoe het socialistisch realisme in de verschillende Sovjetrepublieken werd toegepast en dat het, ondanks de strikte Sovjetideologie, openbleef voor een diversiteit aan methoden en benaderingen.