MONOCULTURE | Een recent verhaal

Dit boek is het eerste deel in een reeks boeken die de titel Liberté (vrijheid) draagt. Zoals in de inleiding wordt vermeld, verwijst de titel naar de overkoepelende thematiek van de teksten: de “verovering van de vrijheid als (...) verdediging en illustratie van de collectieve persoonlijkheid van de zwarte volkeren: van négritude.” Liberté 1 bundelt essays, conferentietoespraken en artikelen uit de periode 1937-1964 – van Senghors eerste belangrijke publieke optreden in Dakar tot en met de jaren van zijn opkomst als eminent politicus – en getuigt van de ontwikkeling van de négritude-filosofie. Net als zijn gedichten zijn Senghors korte theoretische stukken eerder lyrisch dan verhalend, en verwijzen ze naar de sleutelconcepten van négritude, zoals surrealisme, symboliek, gevoeligheid versus rationaliteit, ritme, 'integraal humanisme’ en zwarte Afrikaanse beschaving. Senghor pleit voor een speciale rol voor de zwarte Afrikaanse cultuur in de opbouw van de universele beschaving. Toch ziet hij ook kenmerken van négritude in de kunstwerken van Pierre Soulages en Emile Lahner en in geschriften van diverse westerse schrijvers als Victor Hugo, Johann Wolfgang von Goethe en Albert Camus. Zijn idee van ‘culturele métissage’ of hybridisering is echter vaak een doelwit van kritiek. Senghor' toespraak Les Belges au Congo (De Belgen in Congo), ook opgenomen in de bundel, is bijzonder controversieel. Zijn bewondering voor België als kruispunt van beschavingen, waar de “Latijnse geest (...) elk ding op zijn plaats” zet, maar ook zijn kijk op de Belgische missie als een sleutel tot de creatie van een Afro-Latijnse beschaving, kunnen geïnterpreteerd worden als een excuus voor de kolonisatie van Congo.