MONOCULTURE | Een recent verhaal

Leo Frobenius (1873-1938) was een Duitse etnoloog, archeoloog en voorstander van een cultuurhistorische benadering van etnologie. Hij wordt ook beschouwd als een van de figuren die een grote invloed uitoefenden op de négritude-beweging. In de inleiding tot de bloemlezing die werd gepubliceerd ter gelegenheid van Frobenius' honderdste verjaardag, schrijft Léopold Senghor dat Frobenius niet alleen 'Afrika aan de wereld openbaarde' – maar ook 'de Afrikanen aan zichzelf'. In zijn Kulturgeschichte Afrikas wijst de etnoloog er niet alleen op dat de 'barbaarse neger een Europese uitvinding was', maar gaat hij ook in op concepten als emotie, intuïtie, kunst, mythe en ‘Eurafrica’, die cruciaal zouden worden voor Senghors begrip van zwarte subjectiviteit. Frobenius definieerde verschillende ‘Kulturkreisen’ (cultuurkringen), culturele entiteiten met een welbepaald centrum van origine, die later over de hele wereld werden verspreid. Onder ‘Eurafrica’ verstond hij een beschaving die zich had ontwikkeld rond de Middellandse Zee en die floreerde in het laatpaleolithicum en de late steentijd. Senghor werkt dat idee van Eurafrica verder uit. Voor hem was het nauw verbonden met z ijn eigen concept van 'Civilisation de l'Universel' (Universele beschaving). Dat laatste stond voor een herwaardering van wat Afrika op cultureel gebeid had bereikt – een prestatie die de vergelijking met de Europese verwezenlijkingen kon doorstaan. Beide werden gezien als onderdeel van hetzelfde culturele continuüm.