MONOCULTURE | Een recent verhaal

The Satanic Verses (De Duivelsverzen) is het bekendste en meest controversiële boek van de Brits-Indiase schrijver Salman Rushdie (1947). Naar aanleiding van manier waarop Rushdie de profeet Mohammed in het verhaal laat zwichten voor de aardse genoegens en de meer algemene kritiek op religieus fanatisme in het boek sprak de Iraanse leider Ayatollah Khomeini in 1989 een ‘fatwa’ – een wettelijke bepaling – uit over de schrijver en de uitgevers van The Satanic Verses. Rushdie moest onderduiken en werd onder politiebescherming geplaats. In de loop van de jaren werden een aantal mensen vermoord als gevolg van deze ‘fatwa’. Hoewel religie uiteraard aan bod komt, heeft Rushdie altijd benadrukt dat migratie het belangrijkste thema van het boek is. 

The Satanic Verses begint met twee Indiase acteurs, Djibriel Farishta en Saladin Chamcha, die uit de lucht vallen na de ontploffing van een gekaapt vliegtuig. Ze overleven beiden de val en komen terecht in Engeland. In de loop van het verhaal transformeren de hoofdpersonages respectievelijk tot aartsengel Gabriël en de duivel. Het verhaal is geschreven vanuit gevoelens van ontworteling, vervreemding en verandering die migratie met zich meebrengt. Saladin Chamcha probeert zichzelf en zijn veranderlijkheid een plaats te geven in een homogeen land dat hem ziet als een bedreiging voor de gekoesterde monocultuur. De hybride personages– die een gespleten culturele identiteit hebben, of gevangen zitten tussen verschillende culturen – voert Rushdie op als pleitbezorgers van een diverse, ambigue en heterogene wereld.