MONOCULTURE | Een recent verhaal

Het eerste Vakbondscongres van Sovjetschrijvers, dat van 17 augustus tot 1 september 1934 in Moskou werd gehouden, betekende een keerpunt in de Sovjetgeschiedenis. Tijdens dit congres werd de leer van de enige juiste creatieve methode – het socialistisch realisme – geïntroduceerd. Het congres was een volgende stap in het Sovjetbeleid van het inperken van de artistieke vrijheid, nadat het Centraal Comité van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie in 1932 het decreet 'Over de herstructurering van literaire en artistieke organisaties' had aangenomen. Alle modernistische experimenten zouden systematisch worden veroordeeld als 'burgerlijk formalisme'. Tegelijk werd de socialistisch-realistische methode gedefinieerd als een “waarheidsgetrouwe en historisch concrete weergave van de werkelijkheid in haar revolutionaire ontwikkeling,” en werd ze gezien als algemeen geldend voor alle soorten kunst. Toch is het veelzeggend dat in een samenleving waar de  literatuur historisch steeds centraal stond, het installeren van een socialistisch-realistische monocultuur werd toevertrouwd aan schrijvers – die werden uitgeroepen tot “de ingenieurs van de menselijke ziel.” Volgens bovenstaande definitie zou de socialistisch-realistische literatuur niet alleen de werkelijkheid weergeven maar ook construeren. Meer dan 500 afgevaardigden woonden het congres bij: de helft daarvan zou de volgende jaren het slachtoffer worden van stalinistische zuiveringen.