MONOCULTURE | Een recent verhaal

Doordat ze 'oppervlakkig' zijn en herhaling centraal stellen, bieden Warhols werken een diepgaande kritische reflectie op de dominantie van het Amerikaanse kapitalistische systeem van de naoorlogse periode. Zoals Warhol ooit zei: “Goed zijn in zaken is de meest fascinerende kunstvorm. Geld verdienen is kunst en werken is kunst en goed zaken doen is de beste kunst.” Het is deze omhelzing van het kapitalisme in Warhols kunst – het enorme potentieel van het kapitalisme, haar wereldwijd bereik en groot vermogen om zowel oppervlakkige prozaïsche cultuur als wereldwijde iconen te bestendigen – die van hem een belangrijke Amerikaanse naoorlogse kunstenaar maakt. Warhol wordt vaak omschreven als een popartiest, maar hij wordt ook beschreven als een protagonist van het kapitalistisch realisme, een term die een soort ironisch pendant is van de USSR-term 'socialistisch realisme'. Kapitalistisch realisme wordt gebruikt om praktijken te beschrijven die het liberaal kapitalisme belichamen. Het dollarbiljet en het dollarteken waren sinds de jaren zestig terugkerende motieven in Warhols kunst en hij signeerde regelmatig dollarbiljetten.

Dollar Sign was een reeks prints die Warhol oorspronkelijk in 1982 produceerde. Nadat hij zijn vermaarde Factory Editions-prints had gemaakt, begon Andy Warhol in 1970 samen met twee (anoniem gebleven) kennissen uit België – en hun bedrijf Sunday B. Morning – aan een tweede reeks prints te werken, waaronder portretten van Marilyn Monroe. Het oorspronkelijke idee achter deze samenwerking was om te spelen met het concept van massaproductie en originaliteit, en de prints zouden een zwarte inktstempel op de achterkant hebben met de tekst 'vul je eigen handtekening in'. De nieuwe prints waren identiek aan de Factory Editions en dus ondermijnde Warhol opzettelijk de strikte 'authenticiteit' van die laatste. Op een gegeven moment liepen de gesprekken tussen Warhol en de Belgen spaak, en begon hij te twijfelen. Maar tegen die tijd had hij de fotonegatieven, de kleurcodes en andere tools waarmee de afdrukken waren gemaakt, al overhandigd. Het drukken in België ging door en Sunday B. Morning behield ook de rechten om zulks te doen. Warhol besloot geen klacht in te dienen. Om nog iets toe te voegen aan deze kronkel in de Belgische kunstgeschiedenis, signeerde Warhol zelfs enkele van de Sunday B. Monday-prints met: “This is not by me. Andy Warhol” – wat hun waarde nog verhoogde.